Creatorlink

Dobór więźby dachowej jest zależne od wielu faktorów. Należą do nich głównie wielkość jak i również kształt domu, wykorzystanie poddasza (użytkowe albo nieużytkowe), względy gospodarcze czy architektoniczno-estetyczne. Jednakże najczęściej wykonywane istnieją klasyczne konstrukcje budowane z krokwi, belek, murłat, płatwi, jętek, słupów, mieczy, przepustnic.

Budowa więźby dachowej - główne składniki

Podstawowe elementy tworzące tradycyjną więźbę dachową to:

- Krokwie – elementy, dzięki których opiera się całe pokrycie dachu. Są to belki pochyłe o prostokątnym przekroju poprzecznym (o grubości min. pięć cm). Najczęściej odcinek wynosi: 7x14 cm lub 8x16 cm. Rozstaw krokwi waha się w przedziale 0, 8 – 1, 2 metrów. Oparcie krokwi egzystują płatwie: murłata, kalenica oraz płatwie wygodniejsze, a także jętki (w zależności od momentu rodzaju więźby).

- Płatwie – belki poziome, stanowiące podporę krokwi. Jako detal nośny, płatwie muszą mieć stosunkowo ogromny przekrój poprzeczny, np. 16x20 cm. Narasta płatew kalenicowa, pośrednia oraz stopowa. Płatwie polega na słupach (płatwie pośrednie oraz kalenicowa) i niejednokrotnie dodatkowo usztywnia zbytnio pomocą mieczy (obustronnych zastrzałów słupa).

- Kalenica – górna krawędź dachu, blisko której wiążą się połacie dachowe. Krokwie nierzadko opierają się tu na płatwi kalenicowej.

- Murłata – płatew stopowa na temat przekroju kwadratowym, o wymiarach (zwykle) 10x10 cm lub 14x14 cm. Stanowi kobieta dolną podporę krokwi, gdyż oparta jest na murze oraz przenosi obciążenia wraz z krokwi na ścianę budynku. Nie można zapominać na temat odpowiednim przymocowaniu murłat do muru. Służą do tego kotwy stalowe wbijane po mur w odstępie nie mniejszej niźli 2, 0 m.

- Słupy – pionowe elementy więźby dachowej, które wręczają obciążenie z płatwi bezpośrednio na strop. Słupy mają najczęściej przekrój kwadratowy na temat wymiarach 12x12 cm lub 16x16 cm.

- Kleszcze – poziome belki, zespalające przeciwległe pary krokwi. Zapewniają stężenie (usztywnienie) poziome.

- Miecze (obustronne zastrzały słupa) – belki skośne, łączące słupy wraz z kleszczami lub filary z płatwiami pośrednimi. Ich zadaniem jest usztywnienie więźby dachowej w kierunku podłużnym.

- Jętki – belki poziome jednoczące dwie przeciwległe krokwie. Dzięki temu zostaje zachowana sztywność więźby jak i również nośność krokwi.

- Wiatrownica – deski o przekroju poprzecznym od 3, 8x10 do 5x12 cm, przybijane ukośnie do krokwi. Stosuje się je na dachach stromych z lekkim pokryciem w celu zabezpieczenia dachu zanim zerwaniem wskutek ssania wiatru.

Podstawowe gatunki więźb dachowych

Występują trzy podstawowe rodzaje więźb dachowych, które to są najczęściej stosowane w budynkach. Przylegają do nich:

a mianowicie więźba krokwiowo – belkowa

- więźba jętkowa

- więźba płatwiowo – kleszczowa Tartak

Więźba krokwiowo – belkowa

Jest to najprostsza konstrukcja stosowana wtedy, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian nie przekracza siedmiu, 0 m (zalecana max. rozpiętość jest to 6, 0 m), a pochylenie połaci dachowej jest lepsze niż 45 rzędów. Taki układ zalecany jest np. w przypadku budowy drobnych domków letniskowych.

Wiązar składa się z 2 krokwi połączonych w kalenicy, osadzonych dzięki poziomej belce, jakiej zadaniem jest transportowanie sił rozpierających, przekazywanych przez krokwie. Rozciągłość krokwi nie winna przekraczać 5, 0 m, gdyż stateczność konstrukcji może pozostawać zachwiana.

Więźba jętkowa

Konstrukcja jętkowa aplikowana jest przy niepotrzebnych wymiarach dachu – zalecane rozpiętości sięgają od 6, 0 do 9, 0 m. Często wznosi się taką konstrukcję w domach spośród poddaszem użytkowym, ponieważ pozwala ona otrzymać odpowiedni kształt pokoi przeznaczonych na cele mieszkalne.

Składa się z krokwi (o długości powyżej czterech, 5 m) powiązanych w kalenicy oraz opartych na murłatach oraz z jętek, które łączą naprzeciwległe krokwie, a naszym samym przejmują moce rozporowe, nadając sztywność konstrukcji. Należy stosować się ważnej zasady, by jętka spinała krokiew na odpowiedniej poziomie. Część dolna odrzucić powinna przekraczać czterech, 5 m (licząc od murłaty), natomiast górna 2, pięć m (licząc od momentu kalenicy).

Konstrukcję jętkową należy wzmacniać po kierunku podłużnym za pomocą wiatrownic lub łat. Wskazana rozpiętość dachu o konstrukcji jętkowej wynosi 9, 0 m, jednak zezwala się większe wymiary – do dwunastu, 0 m. W takim przypadku długość jętek jest tak duża, iż trzeba je podpierać za pomocą 1 lub dwóch płatwi (w zależności od długości jętki) opartych na słupach.

Reguła jest taka, hdy jeśli wiązar dzierży rozpiętość od szóstej, 5 do dziewięć, 0 m, wskazana jest jedna płatew oparta na słupie umieszczonym w środku. Przy rozpiętości mieszczącej się w obrębie dziewięć, 0 – dwunastu, 0 m, rekomenduje się zamontowanie 2 płatwi opartych w 2 słupach.

Więźba płatwiowo – kleszczowa

Jest to w najwyższym stopniu uniwersalny i zazwyczaj stosowany rodzaj więźby dachowej. Można ją wznosić zarówno po dachach jednospadowych, jakim sposobem i w dwuspadowych, płaskich i stromych (nawet do mniej więcej 70 stopni). Rozpiętość dachów przystosowanych do zastosowania więźby płatwiowo – kleszczowej nabiera aż 16, 0 m, jednak polecana rozpiętość to 9, 0 – 12, 0 m.

W największym stopniu typowa konstrukcja tego typu zbudowana jest z 2 rodzajów wiązarów: głównych oraz pośrednich. Wiązary główne są rozstawione co 3, 0 – 5, 0 m i składają się z 2 krokwi opartych w płatwiach, dwóch słupów i pary kleszczy, które obejmują pozostałe elementy z 2 stron.

Dodatkowym zastawem hipotecznym w kierunku poprzecznym są zastrzały a także miecze. Wiązary wygodniejsze pozbawione są słupów i kleszczy. Struktura ta wyglądem przypomina więźbę jętkowo – płatwiową, jednak bez wątpienia istnieje zasadnicza różnica w rozkładzie obciążeń, a tym danym w sposobie pracy całego dachu.

W przypadku więźby jętkowej, wszystkie obciążenia przenoszone są na ściany zewnętrzne budynku, jakkolwiek w dachu wraz z więźbą płatwiowo – kleszczową, znaczną część obciążeń przejmuje strop poddasza (za pośrednictwem ścian stolcowych, które składają się wraz z słupów, płatwi pośrednich i stopowych). Wydaje się to rozwiązanie bezpieczniejsze dla całej struktury dachu. Należy jednak pamiętać, aby ścianki stolcowe usytuowane dawny w pobliżu tapet nośnych budynku albo ewentualnie podciągów.

Wiązary kratowe

Konstrukcje kratownicowe są charakterystyczne gwoli dużych hal magazynowych oraz obiektów zdatności publicznej. Wystarczy spojrzeć na sufity dużej ilości supermarketów, które całkowite są stalowych konstrukcji kratowych. Jednak coraz bardziej popularne stają się drewniane wiązary kratowe w budownictwie jednorodzinnym, gdyż mają wiele zalet.

Znamionuje je lekkość, zwykłe i szybkie przeprowadzenie, niewielki koszt, oraz brak konieczności wznoszenia wewnętrznych ścian nośnych (ze względu w równomierne rozłożenie obciążeń). Dzięki temu wnętrza można swobodnie rozłożyć na pomieszczenia użytkowe.

Wiązary kratowe składają się pasów górnych, dolnych, słupków oraz krzyżulców. Pręty konstruowane są z desek lub bali szkieletowych, połączonych głównie za pomocą gwoździ, śrub, kołków, wkrętów lub kleju. Najczęściej mają kształt trójkątny albo dwutrapezowy.