Forma dachu wpływa nie tylko na wygląd budynku, ale również w znacznym stopniu na możliwość wykorzystywania poddasza. Dużo miejsca zapewniają np. zwykłe, dwuspadowe dachy na temat dużej rozpiętości oraz znacznym kącie nachylenia połaci (powyżej 40°) oraz dachy spośród wysoką ścianką kolankową. Swoboda w zagospodarowaniu poddasza zależy również od rodzaju konstrukcji dachu, gdyż jej elementy mogą ją znacznie ograniczać.

W budynkach godne uwagi są przede każdemu dachy o prostych kształtach (głównie dwuspadowe) i - co się z naszym wiąże - nieskomplikowanej konstrukcji. Takie struktury dachowe są tańsze i łatwiej należycie ułożyć na tych propozycji pokrycie, lepiej zatem nie urozmaicać ich licznymi lukarnami, dymnikami i wieżyczkami.

Zrobienie skomplikowanego wielopołaciowego dachu wymaga bardzo wielkich kwalifikacji oraz dużej staranności zarówno od cieśli, jak i dekarzy. Łatwiej wtedy o błędy, a liczne kosze pomiędzy połaciami sprzyjają zaleganiu płatków śniegu i utrudniają odprowadzanie wody deszczowej.

Więźba dachowa - krokwiowa i krokwiowo-jętkowa

Po tych najprostszych więźbach (rys. 3 jak i również 4) pary krokwi zbiegających się przy kalenicy tworzą konstrukcję wiązarów - identycznych w całym dachu. Jeśli strop poddasza jest drewniany, dolnymi pasami wiązarów mogą być belki stropowe, a gdy strop jest żelbetowy albo ceramiczny, funkcję pasów dolnych może także przejąć jego budowa nośna. Wówczas zwykle krokwi nie opiera się bezpośrednio na murze, lecz na zakotwionym w nim krawędziaku.

Uwaga! Drewniane składniki więźby muszą okazać się oddzielone od muru warstwą izolacji przeciwwilgociowej. Najczęściej wykonuje się ją z papy. https://drewzim.pl/co-to-jest-pellet/

Jętka, poziomy detal pomiędzy krokwiami, towarzyszy ich usztywnieniu i zmniejsza uginanie się krokwi pod obciążeniem.

Wiązary wiąże się usztywniającymi więźbę wiatrownicami, ponadto usztywnia gryzie deskowanie lub ołacenie.

Największą zaletą tejże konstrukcji jest do niej prostota. Jednak obok typowym wykonaniu rzetelne wady to niewielka dopuszczalna rozpiętość - do 6-7 metrów, oraz wymagany ogromny spadek dachu - 40°-60°. Jednak podpierając jętkę dwoma słupami na krańcach a także wzmacniając połączenie krokwi w kalenicy (z nakładkami i deską kalenicową - obrys. 5) oraz wykonując zakotwienie dolnego końca krokwi można zwiększyć rozpiętość konstrukcji do odwiedzenia 12 m, natomiast spadek dachu zmniejszyć do 20°.

Przy niewielkich rozpiętościach, gdy nie ma słupów, przestrzeń poddasza wolno dowolnie dzielić. Jętki są często używane jako element konstrukcyjny sufitu albo pozostawia się je widoczne, by dodawały charakteru pomieszczeniom pod skosami.

Więźba dachowa - płatwiowa

Płatwie jest to belki równoległe do odwiedzenia kalenicy, na jakich opierają się krokwie. Dolne płatwie znajdują się na stropie albo ściance kolankowej, pozostające zaś są podparte słupami. Obciążenia będą przekazywane za pośrednictwem płatwi na ściany nośne i strop.

Najczęściej elementem wiązarów są też szczypce - umieszczone niżej płatwi pary belek lub desek zawierających obustronnie krokwie oraz słupy. Natomiast rapiery pozwalają zwiększyć odstępie pomiędzy słupami. Filary i kleszcze rozmieszcza się tylko co 3-4 pary krokwi (wiązarów), reszta wiązarów składa się spośród samych krokwi.

Więźba płatwiowa występuje po wielu odmianach jak i również jest bardzo uniwersalna. Rozpiętość dachu być może sięgać 12 m, a jego rzut może być chociażby bardzo skomplikowany.

Dobierając odpowiednio liczbę płatwi i słupów możemy zaś zaprojektować grzbiet o niemal przypadkowym, nawet minimalnym spadku.

Utrudnieniem w zagospodarowaniu poddasza o takowej więźbie są słupy, jednak są rozstawione co 3-4 metry, czasem udaje się zaś ukryć hałasuje w ściankach działowych.

Więźba dachowa a mianowicie z wiązarów kratowych

Wiązary kratowe (kratownice) to nowoczesne struktury złożone ze cieńszych elementów niż tradycyjne więźby ciesielskie. Wiązar taki składa się z pasa górnego i dolnego, pomiędzy którymi znajdują się cienkie pionowe słupki i ukośne krzyżulce. Dzielą one powierzchnię wiązara na względnie niewielkie trójkąty.

Wiązar kratowy ma niezwykle dużą sztywność jak i również wytrzymałość, jest obok tym lekki, natomiast do jego przeprowadzenia potrzeba niewiele drzewa. Takie wiązary mają oczywiście także niedoskonałości - ich zrobienie jest bardzo pracochłonne i wymaga sporej dokładności.

Dlatego najkorzystniej, jeśli są przygotowywane nie na budowie, lecz w wyspecjalizowanej wytwórni. Korzystne (i najtańsze) jest wtedy wykonanie wielu podobnych wiązarów. Cienkie elementy są bardziej wrażliwe na działanie ognia i korozję biologiczną (grzyby i owady), dlatego szczególnie zasadnicza jest odpowiednia klasa drewna. Szczęśliwie wytwórnie na ogół dbają o jakość materiału.

W domach 1 rodzinnych stosuje się wiązary kratowe o elastyczności do 12 m, choć można zrobić znacznie większe. Ich zaletą jest to, że nie wymagają podpór pośrednich (wewnętrznych ścian nośnych oraz podciągów). Choć wiązary kratowe można zaprojektować do każdego dachu, spadki dachów o konstrukcji z wiązarów kratowych są na ogół niewielkie (do 20°), gdyż przestrzeń poddasza podzielona takimi wiązarami w zasadzie nie nadaje się do wykorzystywania.

Wyjątkiem są tutaj dachy o konstrukcji jak na rys. 9. Wiązary zastosowano tu w struktury dachu krokwiowego - wiązar kratowy na temat wysokości 30-40 cm zastępuje tu krokiew z litego drzewa. Rozpiętość dachu może sięgać nawet 12 m, a dopuszczalny kąt jego nachylenia to 21-44°. Powstałe w ten sposób poddasze można nadzwyczaj dobrze wykorzystać w charakterze mieszkalne.

Więźba dachowa - wieszarowa

Jest to szczególny rodzaj struktury, przydatny głównie wówczas, gdy odległości między ścianami nośnymi istnieją bardzo duże (ok. 10 m), gdy np. wszystkie obciążenia muszą być przekazane na ściany estetyczne (brak wewnętrznych elewacji nośnych).

Krokwie transmitują obciążenia np. na płatwie, a ów zaś - w wieszaki zamiast na słupy. Więźby o konstrukcji wyłącznie wieszarowej nie są znane i rzadko widuje się je o rozpiętości ponad 12 m. Jednak wieszaki zdają się być wykorzystywane w zastępstwie słupów, w więźbach o różnej konstrukcji.